Programma: algemeen

Voordrachten/Demonstraties

Kunnen op HippoCampus zelf maar ook op andere locaties met of zonder praktische demonstratie worden verzorgd.

Voor elk thema is er een theoretisch verhaal, geïllustreerd door audiovisuele hulpmiddelen mogelijk. Duur en precieze afwerking kunnen worden aangepast aan de doelgroep en de aanwezige randvoorwaarden. Voor een aantal thema's zijn videomateriaal of praktijkdemonstraties beschikbaar.

Het paard als co-therapeut: equitherapie

Er wordt een overzicht gegeven van het ontstaan van therapeutisch paardrijden vanuit het inzicht, dat de beweging van het paard, maar ook het omgaan met dit speciale dier mensen in veel opzichten kan helpen. De verschillende mogelijkheden om paarden bij het systematisch helpen van cliënten op psychisch of fysiek vlak in te zetten worden in theorie en praktijk uitgelegd. We staan ook stil bij het gegeven, dat het werken met paarden voor therapeutische doeleinden de handhaving van hoge kwaliteitscriteria nodig maakt, omdat het anders best gevaarlijk kan worden. De deelnemers hebben in een aantal oefeningen met het paard de mogelijkheid uit te proberen wat therapeutisch paardrijden met iemand kan doen.

Vanuit het paard bekeken: huisvesting en omgang volgens de natuur van het paard

In de laatste jaren is veel onderzoek gedaan naar de natuur van het paard, zijn behoeften, zijn manier van communiceren, zijn sociale structuren, gedrag en gewoontes. Indien wij deze gegevens serieus nemen, dan moeten wij onze traditionele manier van huisvesting en omgang met het paard als gebruiksdier herzien. Bovendien doen zich voor de paardenliefhebber nieuwe mogelijkheden voor, om een betere relatie met zijn partner paard te kunnen krijgen.

Klassiek of natuurlijk-waarom of?

De laatste jaren is er veel publiciteit geweest over zogenaamde alternatieve manieren om met het paard om te gaan. Alternatief in de betekenis van alternatief voor de traditionele of klassieke centraal Europese manier van paardrijden en opleiden van het paard. Ook zijn er stromingen, die meer waarde hechten aan het "natuurlijk omgaan met het paard". Rekening houden met de natuur van het paard is echter ook binnen de klassieke rijkunst mogelijk.

HippoCampus streeft ernaar om de klassieke rijkunst te verbinden met nieuwe kennis van het paard zelf en zijn door de eeuwen gegroeide geschiedenis in de samenwerking en het samenleven met de mens. Deze omvat huisvesting, training van en omgang en communicatie met het paard. Gestreefd wordt naar een relatie tussen mens en paard waar beiden in harmonie en met plezier met elkaar omgaan en van elkaar leren. Met de hiermee verzamelde kennis, ervaring en ontwikkelde filosofie en ethiek kan op HippoCampus in theorie en praktijk kennis worden gemaakt.

Paardrijden is leren-voor paard en mens!

De psychologie heeft de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar de manier van leren van dier en mens. Bij het paardrijden gaat het om een complexe taak waar een groot gedeelte uit motorisch leren en communiceren bestaat. Houdt men rekening met wat bekend is over de manier waarop mens en paard kunnen leren, dan kan het leren paardrijden maar ook geavanceerde dressuur- of voltigetraining veel beter worden begeleid. Het is voor instructeurs en ruiters van belang zich niet alleen met de theorie van het leren bezig te houden, maar vooral te zien, hoe deze theorie hun handvaten kan bieden in hun dagelijks werk of hobby.

Angst te paard-mag dat?

Angst is een oergevoel bij mens en paard, dat niet uit het dagelijkse leven is weg te denken. Uiteindelijk was en is het zelfs soms nodig voor het overleven. Dus angst hoort bij ons dagelijks leven, en dan hoort angst ook bij het paardrijden (bij beide partners mens en paard. Het gaat er niet om tegen je angst aan te vechten of eroverheen te groeien, maar ermee om te gaan. Als instructeur en ruiter moet je wel leren onderscheiden tussen gezonde angst en angst die voortkomt uit meer ingewikkelde psychologische overlevingsstrategieën. Dit thema houdt zich bezig met het onderscheiden van en omgaan met de verschillende vormen van angst die je bij mens en paard kan tegenkomen, en hoe ermee om te gaan.

Paardrijden in evenwicht en harmonie

Leren paardrijden: een keer niet met "rijden " beginnen!

Paardrijden leer je door te rijden. Dit klopt slechts gedeeltelijk. Dit thema maakt u bekend met een andere kijk op paardrijden, namelijk die van een "complexe taak" waarvoor je niet alleen lichamelijke vaardigheden door oefenen moet scholen. Er komen nog een aantal andere vaardigheden bij kijken. De laatste jaren zijn hier methodes ontwikkeld, die het vooral voor de beginnende ruiter makkelijker maken vrij snel en zonder te veel misverstanden het bewegings- en coördinatiegevoel te ontwikkelen en beter te begrijpen op welke manier hij met het paard communiceert bij het geven van hulpen.

Ik hou van paarden-waarom?

Het paard oefent door de eeuwen heen een bijzondere aantrekkingskracht op mensen uit. Meestal zijn mensen er aan verkocht of ze hoeven ze niet. Paarden zijn niet alleen in dit opzicht wezens van extremen. Er wordt nagegaan waarin de aantrekkingskracht van het paard zelf en van het paard als symbool voor mensen in het algemeen bestaat, en wat de individuele invulling van "paardenliefde" en wat het paard voor iemand betekent uitmaakt. Er wordt ook aandacht aan besteed, dat paardenliefde ook verkeerd kan uitpakken.

Paardrijden voor mensen met problemen?

Paardrijden en het omgaan met het paard kunnen voor mensen met lichamelijke of psychische problemen hulp bieden bij het overwinnen van hun probleem. Wat maakt het paard en het paardrijden hiervoor nu zo geschikt? Welke randvoorwaarden zijn nodig om het paardrijden ook inderdaad heilzaam in te kunnen zetten, of kan het onder omstandigheden ook averechts werken? Of kan paardrijden soms mensen, die in het dagelijkse leven goed functioneren op problemen attent maken of deze manifest laten worden?

Hippische sportpsychologie-wat heb ik er aan?

De hippische sportpsychologie beoogt het effect van training van paard en ruiter te vergroten met behulp van psychologische kennis van de leerprocessen van mens en paard en hun onderlinge samenwerking. Zoals in andere sporten kan de psychomotore, uitermate complexe taak van het paardrijden beter en voor ruiter en paard met meer voldoening worden uitgevoerd indien met een aantal principes rekening gehouden wordt en gebruik wordt gemaakt van aangereikte handvaten. Iets wat toptrainers trouwens al lang doen, en wat in andere eveneens olympische sporten al lang de gewoonte is.

Ethiek en paardrijden

Indien je met een ander levend wezen werkt, dat nota bene niet erom gevraagd heeft om met je samen te werken, komen een aantal ethische vragen om de hoek kijken. Wel heeft de paardensport er toe geleid, dat het paard als werkdier overbodig is geworden en in die hoedanigheid uit onze civilisatie is verdwenen. Desondanks is de gemiddelde leeftijd van sportpaarden extreem laag.

Workshops

Workshops zijn intensive kennismakingsdagen waar in theorie en praktijk een thema wordt behandeld. Er wordt op HippoCampus in beperkte groepen gewerkt, waarbij naast theoretische onderbouwing veel actief oefenen en zelf ervaren op het programma staan. Elke deelnemer heeft de mogelijkheid zo veel voor zichzelf eruit te halen, als hij zelf wil. Uiteraard is hij vrij om meer of minder actief te zijn en zijn grenzen zelf te bepalen.

Aan workshops nemen vaak mensen met verschillende achtergronden en verschillende doelstellingen deel en het kan boeiend voor allen zijn om te zien hoe iedereen het voor hem relevante gedeelte uit de groepsbijeenkomst haalt. Aan het begin en aan het eind staan steeds deelnemersrondes, waarin elke deelnemer zijn doelstellingen vooraf en zijn eigen evaluatie van de gebeurtenis verwoordt.

HippoCampus biedt echte "workshops", hetgeen inhoudt dat met weinig actieve deelnemers veel ervaring kan worden opgedaan, indien de deelnemer van de aangereikte handvaten gebruik maakt en bereid is op ontdekkingsreis te gaan. Elke deelnemer is uiteraard vrij in zijn beslissing wat hij zelf wenst uit te proberen en welke grenzen hij voor zichzelf heeft gesteld. Aan het eind van elke workshop, cursus en clinic staat een evaluatie waar alle deelnemers aan het woord kunnen komen.

De deelname aan een workshop is ook aan te bevelen indien je een cursus of leergang zou willen volgen maar eerst voor jezelf wil uitzoeken of de methode voor je geschikt is, dus of een cursus ook echt de moeite waard is.

Therapeutisch paardrijden: introductie met zelfervaring

Voorbeeld van een workshop programma

1. 9.30 ontvangst deelnemers met koffie
2. 9.45 kennismaking
3. deelnemers en leiders stellen zich voor
4. uitwisselen eventuele ervaringen met het paard
5. verwachtingen, wensen en behoeften op een rij
6. uitreiken leermateriaal
7. 10.15 het paard als symbool, partner, co-therapeut
8. mens en paard: introductie met video
9. de ontwikkeling van een bijzondere partnership tussen mens en paard
10. het paard helpt de mens in de therapie
11. 11.30 rondleiding en kennismaking met de therapiepaarden en mogelijke technieken
12. communicatie met het loslopende paard
13. werken aan de lange teugel
14. bewegen met het paard aan de longe (voltigeren)
15. 12.30 lunch (broodmaaltijd wordt verzorgd)
16. 13.30 zelfervaring en invullen persoonlijk logboek
17. 16.30 koffie
18. bespreking van de ervaringen
19. terugblik op de dag
20. 17.15 afscheidsrondje

Workshop zelfervaring met het paard

Doel: verbeteren van de sensibiliteit voor het eigen lichaam, zijn mogelijkheden en grenzen en vergroting van de vaardigheden in de "buitengewone" interactie met het paard als bewegingspartner. Dit gebeurt via waarnemings-, belevings- en interactieoefeningen met het ongezadelde paard. Hierbij speelt het zoeken, vinden en beleven van evenwicht een grote rol en tevens de analoge, directe communicatie met het paard, dat geen "dubbele boodschappen" kent en begrijpt.

Methode: deze zelfervaring vindt plaats binnen de context van therapeutisch paardrijden als lichaamsgerichte therapiemethode. Deze context wordt in theorie en praktijk uitgelegd. Eerdere ervaringen met paarden of paardrijden zijn niet nodig. De groep bestaat uit 6 tot maximaal 10 deelnemers.

Zitten, evenwicht, voltigeren (bewegen op en met het paard)

Oefeningen met je eigen lichaam, met en op het paard leren voelen hoe je je evenwicht kan vinden en bewaren. Je leert je bewust worden van de eigen mogelijkheden en de mogelijkheden in het samenspel met het paard. Dit gebeurt met eenvoudige oefeningen afkomstig uit zelfervaringstechnieken, voltigeren en therapeutisch paardrijden.

Longeren en zitlessen in de opleiding van ruiter en paard

Met gevoel voor de beweging en onder optimaal gebruik van je hulpen, zonder het paard te hinderen is het doel van een goede, harmonische zit. Maar zitten leren valt niet mee, en zelfs ruiters op hoog niveau hebben nog weleens last van zitfouten en zouden tot betere harmonie en prestatie in staat zijn, indien deze worden verholpen. Een zeer efficiëente methode is het longeren met en zonder zadel en het rijden zonder teugels onder deskundige begeleiding. Bewegingsleer en het toegankelijk maken van de (verborgen) lichaamstaal tussen mens en paard in de beweging zijn hierbij belangrijke hulpen.

Orthopedagogisch en therapeutisch voltigeren

Bewegen met en op het paard kunnen wonderbaarlijke uitwerkingen hebben op zieke, maar ook gezonde mensen. Het zich overgeven aan de beweging, het ritme en de kracht van een paard, zonder te hoeven sturen kan ook voor ruiters een belangrijke ervaring worden.

Waarom het paard? Wat maakt het paard zo geschikt als medium in de therapie.

In theorie en praktijk wordt duidelijk gemaakt wat de belangrijkste eigenschappen van het paard zijn, om een zo buitengewone rol als cotherapeut te kunnen spelen. Verder wordt verduidelijkt hoe het paard in staat gesteld kan worden deze rol te vervullen. Veel zogenoemde probleempaarden zijn dit alleen maar, omdat ze hun ruiters met iets confronteren, wat bewust of onbewust met hun eigen problemen te maken heeft. Soms komt een combinatie zo in een negatieve spiraal terecht die hun elk plezier aan het gezamenlijke bewegen ontneemt. Hier worden een aantal valkuilen behandeld en mogelijkheden aangereikt uit de negatieve spiraal te komen.

In harmonie met het paard

Het bereiken van volledige harmonie is een doel dat weinigen kunnen bereiken, maar elke stap dichterbij verhoogt het plezier voor ruiter en paard. Deze cursus is geschikt voor ruiters op elk niveau, omdat hij zich niet op de techniek maar op het beleven, aanvoelen en zichzelf lichamelijk en geestelijk in evenwicht bevinden richt. Ook psychologische technieken zoals mentaal trainen en werken met beelden voor een beter lichaamsgevoel en interactie met het paard worden aangereikt en uitgeprobeerd.

Zelfervaring met het paard

De aantrekkingskracht die een paard op ons uitoefent en de manier waarop wij hem benaderen kan ons veel over ons zelf, onze wensen en mogelijkheden, maar ook onze beperkingen vertellen. Wie bereid is samen met het paard bij zichzelf op een reis te gaan, kan in deze workshop veel van zichzelf leren.

Mens en paard kan dat samen? Communicatie, leren, instincten, behoeften

Paard en mens zijn in hun biologische aanleg en geschiedenis zeer verschillende wezens. Het paard als vluchtdier en nestvluchter heeft andere overlevens- en leerstrategieën dan wij mensen als "nesthockers" en ""doodvallers"". Desondanks trekt niet alleen de mens zeer naar het paard toe, maar heeft ook het paard een zekere affiniteit voor de mens. Zo heeft het paard naast de huishond de menselijke geschiedenis en ontwikkeling als geen ander dier weten te beïnvloeden Wat hebben mensen en paarden nu "met elkaar" gemeen en waar hebben ze problemen elkaar te begrijpen.

Huisvesting, omgang en opleiding van het therapiepaard

In harmonie met het paard

Doel: nieuwe leermethodes en oefeningen leren kennen, die de ruiter helpen in harmonie met zichzelf en het paard te rijden zodat beiden de training als plezierig beleven.

Methode: verbeteren van de sensibiliteit voor het eigen lichaam, zijn mogelijkheden en grenzen en vergroting van de vaardigheden in de interactie met het paard als bewegingspartner. Dit gebeurt via waarnemings-, belevings- en interactieoefeningen met het ongezadelde paard. Hierbij speelt het zoeken, vinden en beleven van evenwicht een grote rol alsmede de analoge, directe communicatie met het paard, dat geen "dubbele boodschappen" kent en begrijpt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van leermethodes die onder meer afkomstig zijn uit de topsport, de klassieke opleiding, de nieuwste gegevens uit wetenschappelijk onderzoek over het leerproces bij mens en paard en het therapeutische paardrijden en voltigeren. Deze context wordt in theorie en praktijk uitgelegd. In het praktische gedeelte wordt in groepen van drie geoefend waarbij een deelnemer zelf met en op het paard bezig is en de twee andere groepsleden waarnemen en registreren wat ze zien en voelen gebeuren bij de ruiter en het paard. Daarna gaan de drie in gesprek met elkaar en vergelijken hun waarnemingen. Deze manier van oefenen kan toegepast worden bij beginnende en ook gevorderde ruiters om hun gevoel voor het paard, zijn beweging en de communicatie te bevorderen, maar ook om iets meer over zijn eigen sterke en minder sterke punten te ervaren.

programma:

1. 9.30 ontvangst deelnemers met koffie
2. 9.45 kennismaking uitreiken leermateriaal
3. verwachtingen, wensen en behoeften op een rij
4. deelnemers en leiders stellen zich voor
5. uitwisselen eventuele ervaringen met het paard
6. 10.15 het paard als, symbool, partner, co-therapeut.
7. mens en paard; introductie met video
8. de ontwikkeling van een bijzondere partnership tussen mens en paard
9. het paard helpt de mens in de therapie
10. 11.30 rondleiding en kennismaking met de therapiepaarden en mogelijke technieken
11. communicatie met het loslopende paard,
12. werken aan de lange teugel
13. bewegen met het paard aan de longe (voltigeren)
14. 12.30 lunch (broodmaaltijd wordt verzorgd)
15. 13.30 zelfervaring en invullen persoonlijk logboek
16. 16.30 koffie en terugblik op de dag met uitwisseling van de ervaringen
17. 17.15 afscheidsrondje
18. 17.30 vertrek

Paardrijden is een sport. Waarom gedragen zich ruiters niet als sporters?

Bij andere sporten is het vanzelfsprekend, zich op te warmen, iets aan conditie- of krachttraining naast de sport zelf te doen en een trainingseenheid van opwarmen tot cooling down sportfysiologisch zinvol op te bouwen. Dit niet alleen voor de ruiter maar ook voor het paard. En niet alleen maar om blessures te vermijden, maar ook om de training effektiever te laten worden en slijtage en spierpijn te voorkomen. Wat is het verschil tussen oefenen, leren en trainen. Intervaltraining, kracht en leningheidstraining: hoe, hoe vaak en in welke volgorde moeten zij zinvol worden toegepast? Wat kan het effect gunstig of ongunstig beinvloeden?

Sportpsychologie en Equitherapie voor instructeurs: kennis, technieken, tips

Kennis op het terrein van sportpsychologie en technieken gebruikt bij het therapeutisch paardrijden kunnen het trainingseffect bevorderen of kunnen helpen indien je onverwachte problemen tegenkomt bij een bepaalde leerling of combinatie. Thema's zijn het motorisch leerproces bij mens en paard en hoe deze te bevorderen, valkuilen van psychologische aard tijdens het lesgeven en bekijken van de interactie en communicatie die plaatsvindt tussen ruiter, paard en trainer.

Supervisie en intervisie voor ruiters, instructeurs en trainers

Met een paard en/of een ruiter in opleiding bezig te zijn betekent ook zichzelf verder te ontwikkelen. Soms ook zichzelf tegen te komen en soms gewoon iemand nodig te hebben, die van een afstand en toch dicht bij het thema kan helpen problemen opnieuw te definiëren, oplossingen te vinden, kortsluitingen te herstellen en misverstanden op te lossen. In veel andere beroepen wordt supervisie of collegiale intervisie al lang met veel success ingezet om beroepsbeoefenaren fris te houden. Ook in de hippische sport zijn deze technieken inzetbaar.

Supervisie en intervisie voor equitherapeuten en of FPG-instructeurs.

Dagelijks met cliënten en paarden werken confronteert ons met onze eigen problemen. Dat is normaal maar kan soms tot conflictsituaties leiden. Supervisie kan helpen om weer het eigen evenwicht te vinden en van conflicten te leren.

Paard en ruiter: twee persoonlijkheden in opleiding; leren van mens en paard

Het leergedrag van mens en paard wordt naast elkaar bekeken. Hoe kan het best gebruik gemaakt worden van de natuurlijke vaardigheden en mogelijkheden. Net als bij menselijke partners spelen ook persoonlijkheidskenmerken een rol bij gezamenlijke "projekten" en prestaties. Vooral als het om een team gaat, dat samen met plezier iets bereiken wil. Hoe kan je het beste op elkaar inspelen en uitvinden hoe je elkaar wederzijds kan motiveren.

Classical horsemanship aangepast aan de natuur van het paard en zijn relatie met de mens

De laatste jaren is er veel publiciteit geweest over zogenaamde "alternatieve" manieren om met het paard om te gaan. Alternatief in de betekenis van alternatief voor de traditionele of klassieke centraal Europese manier van paardrijden en opleiden van het paard. Ook zijn er stromingen, die meer waarde hechten aan het "natuurlijk omgaan met het paard". Rekening houden met de natuur van het paard is echter ook binnen de klassieke rijkunst mogelijk. HippoCampus streeft ernaar om de klassieke rijkunst te verbinden met nieuwe kennis van het paard zelf en zijn door de eeuwen gegroeide geschiedenis in de samenwerking en het samenleven met de mens. Deze omvat huisvesting, training van en omgang en communicatie met het paard. Gestreefd wordt naar een relatie tussen mens en paard waar beiden in harmonie en met plezier met elkaar omgaan en van elkaar leren. Met de hiermee verzamelde kennis, ervaring en ontwikkelde filosofie en ethiek kan op HippoCampus in theorie en praktijk kennis worden gemaakt.

Clinics en demonstraties

Hier wordt in een dag of dagdeel een methode of thema in theorie en praktijk behandeld. Er kunnen een beperkt aantal aktieve deelnemers meedoen die zelf ervaringen opdoen en een groter aantal toeschouwers kan toekijken. Clinics en demonstraties zijn op HippoCampus zelf maar ook op andere locaties mogelijk mits ze aan bepaalde van tevoren af te spreken voorwaarden voldoen.

In harmonie met het paard

Zoals workshop, maar dan als korte inleiding en overzicht

Leren met paarden: ongewone oefeningen op en met het paard

In groepen van drie wordt met een paard aan de hand, zonder en met zadel gewerkt en "gespeeld". Communicatie en bewegingsgevoel alsmede reactievaardigheid worden geoefend en gezamenlijk wordt plezier gemaakt. Op ongewone manier worden de ruiters uitgedaagd zich beter op hun paard in te kunnen stellen.

Longeren/ voltigeren en zitlessen voor ruiters

Zoals workshop, maar dan minder oefenintensief

Wat een ruiter over zichzelf en het paard zou moeten weten

De natuur van het paard en hoe wij bij het rijden gebruik van zijn speciale eigenschappen maken.

Sportpsychologische technieken voor wedstrijdruiters

Enkele technieken uit de sportpsychologie worden in hun toepassingsmogelijkheden voor paardrijden, training en wedstrijdvoorbereiding aangeboden.

Individuele dressuurtraining met moderne psychomotore leermethodes

De "klassieke opleiding" voor ruiter en paard heeft het doel:

1. De natuurlijke mogelijkheden van het paard optimaal te ontwikkelen met als doel een goed door zijn lijf bewegend, makkelijk te zitten, elastisch paard in fysisch en psychisch evenwicht, dat in staat is, en graag bereid is uit te voeren, wat zijn ruiter aan hem vraagt. Doel is het samen in harmonie te genieten van het bewegen in evenwicht met gebundelde kracht. (vergelijkbaar met het dansen)
2. De ruiter te brengen tot voldoende kennis over het wezen van het paard, het doel en de techniek van paardrijden en een onafhankelijke elastische zit die het hem mogelijk maakt in harmonie met het paard diens mogelijkheden te ontwikkelen.

Dit doel van de klassieke rijkunst bestaat al sinds meer dan driehonderd jaar. Klassieke dressuur, zoals ze op het moment erg populair wordt in Nederland wordt nu al rond de 80 jaar op internationaal wedstrijdniveau gereden. Wat in deze tijd wel veranderd is de wetenschap over de sport en het leren van mens en dier. Hier is de laatste jaren op verschillende terreinen veel onderzoek naar gedaan, wat op psychologisch niveau resulteerde in de ontwikkeling van nieuwe leertechnieken. Juist het paardrijden stelt eisen aan verschillende aspecten van het leren. De motorische component is niet de enige, die aangesproken wordt. In deze dressuurlessen worden nieuwe psychomotore leertechnieken ingebracht, die de hele mens individueel aanspreken en zo het leereffect en het plezier in de training kunnen verhogen.

Spanning en paardrijden (door ontspanning naar inspanning)

Hoe komt spanning tot stand, welke effekten heeft het op ruiter en paard, en hoe kan ze vermeden of afgebouwd worden.

Cursussen en Leergangen

Cursussen en leergangen gaan verder dan alleen kennismaken met een thema. Hier wordt doelgericht in vorm van een groepsleerprogramma gewerkt. Wel wordt ook hier met een beperkt aantal deelnemers gewerkt om te waarborgen dat voldoende met de doelstellingen en het leertempo maar ook de sterke en zwakke punten van elke deelnemer rekening kan worden gehouden. Er wordt qua tijdsbesteding en verdeling van theorie, praktijk en evaluatie gewerkt volgens leerpsychologische principes. Elk groepslid houdt zijn eigen logboek bij en kan zo zijn persoonlijke voortgang zelf bewaken en regelen. Daarnaast wordt aandacht besteed aan collegiale intervisie in de groep en aan veel individuele evaluatiemogelijkheden (ter plekke en ook met video). Van deelnemers wordt wel verwacht, dat ze instaat en ook bereid zijn zich aan deze groepsprocessen over te geven en dat ze met medecursisten zo omgaan, als ze dat ook zelf van anderen zouden verwachten. Om het effect van de leergangen te optimaliseren zijn een aantal leergangen zodanig gepland dat tussen de groepsbijeenkomsten tijd en mogelijkheid bestaat om het geleerde in de praktijk toe te passen en de ervaringen en vragen of problemen de volgende keer voor te leggen. Er zijn ook terugkomdagen voor het opfrissen of verwerken van gebleken problemen mogelijk. In overleg is het meenemen van een eigen paard ook mogelijk.

Trainingshulpen voor wedstrijdruiters

Wedstrijden rijden betekent naast een gedegen opleiding en training aan je paard geven ook nog het presteren onder druk en onder soms niet ideale voorwaarden. Veel ruiters, die thuis met veel plezier rijden hebben dan ook op wedstrijden moeite hun prestatie.

In harmonie met het paard

Zelfde doelen als de workshop, maar dan uitgebreid op de individuele situatie toegepast, waarbij een individueel doel gesteld wordt en aan het eind geevalueerd wordt wat gelukt is en waaraan nog gewerkt moet worden.

Wedstrijdgericht trainen

Deze cursus richt zich op de voorbereiding van paard en ruiter om van een wedstrijddeelname zoveel mogelijk te maken. Thema's zijn: de onderdelen van de proef, wat wil de jury zien, hoe kan ik mij ook geestelijk zo goed voorbereiden, dat ik onaangename verrassingen zo goed mogelijk kan voorkomen. Hoe rij ik optimaal los, hoe los ik problemen voor en in de proef op. Hoe kan ik naderhand ervaringen gebruiken om verder te komen (evaluatie), wat pikken wij in de dagelijkse training op.

Verder worden mentale aspecten van het rijden van wedstrijden behandeld en een aantal technieken aangereikt teneinde om te gaan met spanning, concentratieproblemen of faalangst.

Voor: wedstrijdruiters basis (mag ook hoger). Voor instructeurs of trainers, die over extra bagage willen beschikken in het voorbereiden van hun leerlingen op wedstrijden.

Tijdsduur:

Drie dagen binnen 6 weken, terugkomdag na twee maanden om ervaringen te rapporteren en technieken op te frissen en waar nodig te corrigeren. Meenemen eigen paard voor een dag is na afspraak mogelijk.

De psychologie van het lesgeven

De psychologie beschikt over veel ervaring in het onderzoek van leerprocessen en hulpmiddelen die het leren bevorderen. In de laatste jaren heeft vooral de sportpsychologie veel vooruitgang geboekt in het begrijpen en bevorderen van een aantal aspecten, die in die hippische sport een grote rol spelen: motorische leerprocessen, mentale ondersteuning van sporters, motivatie, communicatie tussen trainer en sporter en optimalisatie van het trainingsproces en de wedstrijdprestatie. Maar ook vanuit de therapeutisch georiënteerde psychologie zijn er een aantal handvaten beschikbaar die bij het lesgeven en trainen van ruiters en paarden behulpzaam kunnen zijn.

Deze cursus maakt in theorie en praktijk bekend met een aantal toepassingsmogelijkheden voor instructeurs, beginnende ruiters, recreatieruiters maar ook hippische sporters.

Methode

Er wordt veel tijd besteed aan het zelf ervaren van de effecten van een aantal hulpmiddelen, aan de samenhang van lichaamshouding en bevindelijkheid van leerlingen, en de effecten van een goede psychologische sfeer tijdens de training. Naast algemene informatie wordt er beoogt dat elke deelnemer meer inzicht krijgt in zijn persoonlijke stijl van lesgeven en de (psychologische) effecten hiervan, zijn sterke en minder sterke punten en welke aanvullende technieken bij hem passen. Deze spekt wordt sterker benadrukt bij de leergang.

De leergangsversie richt zich ook nog speciaal op vormen van evalueren, intervisie en supervisie

Cursus: 4 dagdelen cursus en een dagdeel terugkomdag

Leergang : 5 dagen met de mogelijkheid voor 1 terugkomdag en twee uur individuele supervisie.

Zitten is meer dan meeliften

"Zitten te paard" heeft niets met het passieve zitten op een stoel te maken. Het is een uitermate actief sensomotorische taak met componenten als: voelen, zien, anticiperen, reageren en bewust bewegen. In feite is de ruiter permanent op zoek naar het evenwicht, afhankelijk van de beweging van het paard en zijn eigen acties en reacties. Omdat het om een complexe motorische taak gaat (vergelijkbaar met het leren motorrijden) moet de beginnende ruiter fasegewijs leren van een bewegingsvoorstelling te komen tot nagenoeg onbewust innemen en houden van de goede positie, lichaamshouding en het soepele ingaan op de bewegingen van het paard, zodat hij zich bewust kan concentreren op de communicatieve taak van het hulpen geven en niet meer bezig moet zijn met zich in evenwicht trekken.

Doelstelling:

De goede, onafhankelijke zit is de basis van waaruit een ruiter het gevoel voor het geven van de juiste hulpen kan ontwikkelen. Alleen als hij het paard niet stoort en zelf zonder spanningen in een goed evenwicht met het paard opereert, kan het paard ook alles laten zien, wat het in huis heeft, en kan het optimaal worden opgeleid en getraind.

Helaas wordt tegenwoordig weinig tijd besteed aan de ontwikkeling van de goede zit aan de longe en van het ruitergevoel door een klassiek opgeleid, goed door het lijf heen bewegend leerpaard.

Werkwijze:

Deze cursus maakt u in theorie en praktijk bekend met de anatomische en bewegingsvoorwaarden van paard en ruiter die een optimale inwerking mogelijk maken. Met ondersteuning van video opnames wordt op een leerpaard en daarna op het eigen paard aan de ontwikkeling van de optimale invoelzame zit aan de longe gewerkt.

Voor wie:

Beginnende en gevorderde ruiters, instructeurs, die zich vertrouwd willen maken met het effectief geven van zitlessen voor beginnende en gevorderde ruiters met psychomotore leertechnieken.

Tijdbesteding: Clinic 1 dag, Cursus 5 dagdelen

Fitness voor paard en ruiter

Paardrijden is een echte sport voor ruiter en paard, ook wordt het "alleen maar" recreatief bedreven. Vooral omdat paardrijden ook door mensen wordt gedaan die niet meer in de bloei van hun jeugd zijn en voor de rest met andere dingen bezig zijn dan met sporten is een goede sportfysiologische opbouw van de trainingseenheden extra belangrijk om blessures, spanningen en spierpijn te voorkomen en het plezier in het rijden zelf te verhogen. Een bepaalde algemene basisconditie, beweeglijkheid en kracht zijn er zeker voor nodig. Het effect van rijlessen en training van ruiter en paard zelf kan behoorlijk worden verbeterd, mits met de, bij de beoefening van een serieuze sport gebruikelijke conditionele en sportfysiologische randvoorwaarden, rekening wordt gehouden. Hierbij hoort goed opwarmen, spieren losmaken en rekken, beweeglijkheid bevorderen, uithoudingsvermogen en spierkracht doelgericht trainen. Hoe bereik ik trainingseffecten en niet alleen maar spierpijn? In de normale rijopleiding komt dit sportfysiologische aspect vaak te kort.

In deze cursus wordt de ruiter bekend gemaakt met sporttheorie en leert zichzelf en zijn paard optimaal voor prestaties voor te bereiden zodat de lichamelijke randvoorwaarden gewaarborgd zijn en de kans op blessures gereduceerd wordt. Iedere deelnemer leert zijn conditionele sterke en zwakke plekken inschatten en eraan te werken. Voor elke deelnemer en zijn paard wordt in de cursus een individueel fitnessplan ontwikkeld.

Doelgroep:

Wedstrijd en recreatieruiters, die verantwoord voor paard en ruiter willen trainen. Instructeurs, die meer willen weten over sportfysiologische aspecten van paardrijden.

Doelgericht longeren en cavalettiwerk

De training onder het zadel kan bevorderd worden door longe- en cavalettiwerk. Dit in elke fase van de opleiding van zadelmak maken tot Grand-prix-niveau. Maar om deze hulpmiddelen goed en doelmatig te kunnen gebruiken en op het juiste moment met een weloverwogen doelstelling in te zetten komt een beetje meer om de hoek kijken dan een paard in cirkels te laten lopen of over boompjes te laten stappen. Deze cursus geeft een overzicht van de effecten die bereikt kunnen worden door doelgerichte inzet van deze twee hulpmiddelen in theorie en praktijk, en leert de techniek van longeren. Is dit gelukt dan worden samen met elke deelnemer en zijn paard individuele trainingsplannen ontwikkeld.

Voor:

ruiters die recreatief en ruiters die sportief wedstrijdgericht actief zijn. Deze cursus is vooral dan zinvol indien paardrijden een regelmatige vaste plek in het leven inneemt.

Tijdsbesteding:

vier dagdelen (of avonden) over een tijdstip van twee maanden. Tussen de oefendagen door gaan de deelnemers zelf aan de slag en berichten bij de volgende bijeenkomst over hun vorderingen.

Proefrijden en het basiswerk

Hierbij gaat het niet alleen om de tijdens het rijden van een proef getoonde verrichting te beoordelen. Er wordt niet alleen uitleg gegeven waarom een bepaald onderdeel wel of niet voldoende voor een winstpunt uitgevoerd wordt, maar er wordt ook samen geanalyseerd, in welke relatie de vertoning staat met de basisopleiding.

Elke deelnemer rijdt een proef in de klasse waarin hij startgerechtigd is. Deze wordt op video gezet en beoordeeld. Daarna wordt met de deelnemer aan de hand van zijn prestatie per onderdeel doorgenomen waar de problemen in de opleiding van zijn paard liggen en worden mogelijkheden gezocht deze op te lossen en de prestatie te verbeteren. Voor de cursus kon HippoCampus zich van de medewerking van internationaal jurylid Els Mouw verzekeren.

PMTV voor Equitherapeuten

Psychomotorisch therapeutisch Voltigeren is een op HippoCampus ontwikkelde vorm van psychotherapie met het paard. Het gaat daarbij om een psychodynamisch georiënteerde lichaamsgerichtte vorm van client-centered therapie, gebaseerd op therapeutisch paardrijden.

Therapeutisch paardrijden

Module: Kennismaking met therapeutisch paardrijden

Opleiding en houding van het therapiepaard

Naast de ontwikkeling van vaardigheden uit de klassieke opleiding heeft een therapiepaard nog een aantal therapiespecifieke vaardigheden nodig, die eveneens in zijn opleiding ontwikkeld moeten woorden. In deze cursus wordt gezamenlijk uitgewerkt aan welke eisen een therapiepaard over het algemeen en voor zijn speciale taak zou moeten voldoen, en hoe dit te bereiken. Een deel van de cursus wordt gewijd aan de voorwaarden waaraan moet worden voldaan wil een paard zijn taak ook psychisch aankunnen zonder schade op te lopen. Ook wordt gekeken voor welke doelstellingen een paard in opleiding al ingezet kan worden en waar men voorzichtig mee zou moeten zijn. Gewerkt wordt onder het zadel, aan de hand, aan de longe, aan de lange teugels, met ring en loslopend in het picadero.

Individuele doelen, individuele trainingsplannen

Een cursus/leergang gericht op prestatiegerichte ruiters en instructeurs/trainers, die combinaties individueel willen begeleiden en bereid zijn, hiervoor ook mentale en psychomotore trainingstechnieken in te zetten. Sportpsychologische en fysiologische principes worden in theorie en praktijk aangereikt en gezamenlijk worden individuele toepassinmgsmogelijkheden voor de eigen training en de betrokken combinaties uitgewerkt.

Op weg naar het eigen paard

Het eigen paard is en blijft de droom van veel ruiters. Ook al heb je al wat ervaringen met paardrijden op een manege of met verzorgpaarden opgedaan, nog steeds kan het eerste eigen paard voor een aantal ruiters tot een teleurstelling worden. Een reden hiervoor kan zijn, dat de beginnende paardeneigenaar nog niet precies weet, wat hij van een eigen paard wil, wat het hebben van een eigen paard betekent en soms kunnen nog wat onrealistische ideen tot teleurstelling leiden. Deze cursus is bedoeld voor aanstaande paardeneigenaren om hun kennis over de natuur van het paard bij te brengen maar ook om hen te helpen voor zichzelf uit te zoeken, wat ze nastreven door een eigen paard aan te schaffen. Huisvesting, behoeften van het paard, communicatie en opleiding van paard en ruiter zijn thema's die in theorie, praktijk en zelfervaring behandeld worden.

Supervisie en intervisie

Supervisie en collegiale intervisie voor professionals uit sport en therapie

"In de paarden" bezig te zijn betekent een permanent ontwikkelingsproces, ongeacht of dit nu als instructeur, trainer of equitherapeut gebeurt. HippoCampus biedt groeps- en individuele supervisie voor diegenen aan, die weten, dat echte professionaliteit daaruit bestaat zichzelf en zijn werkwijze soms opnieuw te overdenken en ook bij zichzelf en zijn eigen relatie met het paard en zijn cliënten/leerlingen stil te staan.

Trajecten op maat/projectwerk

Het is mogelijk HippoCampus in te huren om binnen een bestaande instelling mee te werken aan projecten, trajecten, ontwikkelingen of opleidingen, of om scholingswerkzaamheden te verzorgen voor de opdrachtgever. Een traject kan begeleiding voor leerlingen, het verzorgen van cursussen maar ook de ontwikkeling van leermodules en scholing van medewerkers, en hulp bij uitvoeren en/of supervisie omvatten. Enkele voorbeelden van projectwerk zijn: de ontwikkeling en implementatie van een therapeutisch aanbod in psychomotorisch therapeutisch voltigeren voor de TBS-inrichting Veldzicht, een begeleidingstraject voor leerlingen Helicon-opleidingen Deurne of verzorgen van trainerseminar voor KNV-bijscholingen. Projectwerk gebeurt in overleg met de opdrachtgever en houdt rekening met randvoorwaarden en doelstellingen van de instelling, waarvoor gewerkt wordt. Aan het eind van elk traject wordt gezamenlijk met de opdrachtgever geëvalueerd

Traject: Groepsbegeleiding, omgaan met (spannings) -problemen

Doel:

Het analyseren en bestrijden van problemen tijdens het lesgeven en/of leren omgaan met faalangsten tijdens de opleiding en in de toekomstige functie als instructeur.

Techniek:

Werk in een kleine groep van maximaal 6 deelnemers met zelfervaring in de rol van instructeur, supervisor en leerling. Er wordt o.m. gebruik gemaakt van video-opnames die gezamenlijk d.m.v. collegiale intervisie en groepsgesprekken worden geanalyseerd. De individuele sterke kanten en moeilijke punten worden op een rij gezet en per deelnemer worden mogelijkheden aangereikt en ontwikkeld, om via zijn sterke kanten de moeilijkheden te leren compenseren. Daarbij wordt veel waarde gehecht aan de manier waarop de instructeur en zijn interventies door de leerling worden ervaren. Elke leerling krijgt leermateriaal uitgereikt en houdt voor zichzelf een logboek bij. Aan het eind vindt een groepsevaluatie plaats.

Beoogd resultaat:

Scheppen van een veilige en tot openheid en activiteit uitnodigende groepssituatie ("possibility sfeer"). Openen van een proces waarin de groep en elke deelnemer een (theoretische en praktische) analyse van zijn persoonlijk probleem en mogelijke oplossingsstrategieën zouden kunnen ontwikkelen. Hierbij zouden handvaten moeten worden aangereikt zowel voor de groep als geheel als ook voor de individuele problematiek van de enkele groepsleden.

Werkwijze:

Hiervoor worden de volgende technieken gebruikt:

1. cliënt gecentreerde aanpak in het kader van groepsgesprekken
2. gebruik en begeleiding van het groepsproces
3. probleemanalyse d.m.v. situatieanalyse
4. praktische psychomotore analyse aan de hand van taaksplitsing van de psychomotore taak paardrijden (reflexief meebewegen met het paard, actief meebewegen, evenwicht in combinatie met bewuste doelmatige bewegingen, communicatie met het paard zonder en met hulpen.

Toepassing van enkele psycho-motore trainingstechnieken.

De deelnemers krijgen een persoonlijk logboek aangereikt, waarin ze hun persoonlijke analyses, indrukken en gewaarwordingen kunnen vasthouden. En proberen voor zich zelf uit te maken wat ze concreet voor zichzelf mee kunnen nemen uit de experimenten die ze hebben gedaan.

De oefeningen vnden plaats in minigroepjes, waarbij de groepsleden voor collegiale intervisie zorgen en de ervaringen en gewaarwordingen gezamenlijk worden besproken.

Verder kregen ze tussen de bijeenkomsten huiswerk te doen en werd hen een aantal werktechnieken en handvaten aangereikt, die ze voor een gedeelte binnen het traject, maar voor het grootste gedeelte zelf in praktijk kunnen brengen.

Elke deelnemer werkt in eigen verantwoordelijkheid d.w.z. hij pakt wel of niet op, wat hem aangereikt wordt en maakt zelf een keuze wat hij wil uitproberen. Doel is het bevorderen van inzicht in mogelijkheden en beperkingen en het omgaan daarmee. Hierbij wordt hij ondersteund door de andere groepsleden. De trajectbegeleider zorgt voor de nodige veiligheid en stimuleert tot het uitproberen, analyseren en toepassen. Doel is het zelf doen, zelf-ervaren, bekijken, begrijpen en omzetten. Hierbij past de trajectbegeleider o.m. zijn vakbekwaamheid uit zijn opleiding en praktijk als lichaamsgerichte psychotherapeut volgens Pesso toe. Waarbij de hierbij gebruikte ervaringsgeoriënteerde oefeningen aangepast zijn aan de situatie met het paard en de functie en opleiding als toekomstig instructeur.

Groepsproces

Bij alle deelnemers kan een proces worden verwacht zoals gebruikelijk in een zelfervarings/therapiesituatie:

1. weerstand tegen het een probleem
2. probleembesef
3. externalisatie van de oorzaken (eigen aandeel wordt niet graag waargenomen)
4. neutralisatie (eigen aandeel wordt ook gezien en kan worden geaccepteerd)
5. leren iets ermee te kunnen doen (in het kader van kleine gestructureerde oefeningen)
6. overdracht op andere situaties (transfer of training)

Omgaan met zitproblemen

Nog vaak geconfronteerd met zitproblemen (opzoeken evenwicht, voelen, aanvoelen, reflexen vertrouwen). Krijgen en geven van zitlessen op het ongezadelde paard (voltige-uitrusting) volgens psycho-motore richtlijnen. Theorie in bewegingsleer zou tot sterke kwalitatieve verbetering zowel in het rijden zelf, maar ook in het lesgeven kunnen leiden.

Psychologisch groepsbegeleidingstraject: spanningsproblemen tijdens de (instructeurs)-opleiding

Doelgroep:

Toekomstige instructeurs bekend maken met de aanwezigheid van normale en pathologische angst tijdens het lesgeven en rijden.

Techniek:

Traject van 6 groepslessen met theoretisch en praktisch gedeelte waaronder ook zelfervaring en video-opnames.

In het theoretische gedeelte worden de leerlingen bekend gemaakt met de functie van angst en zijn psychische en lichamelijke manifestaties. Het omgaan met gezonde angst en de normale angst van leerlingen bij het omgaan met het paard en paardrijden wordt in theorie en praktijk ervaren. Verder wordt vanuit de klinisch psychologische hoek inzicht gegeven in wat wij verstaan onder "irrationale angsten" die vaak in samenhang kunnen staan met traumatische gebeurtenissen, problemen of psychische ziekten van leerlingen.

Juist de om, gang met het paard en de beweging van het paardrijden kan soms dingen losmaken, die langere tijd aan het oog en de geest van diegene om die het gaat zelf onttrokken zijn geweest. Onverklaarbare emoties kunnen vrij komen, maar ook rare lichamelijke of psychische reacties zijn mogelijk. Als instructeur moet je leren deze te herkennen en erop in te spelen of desnoods de leerling doorverwijzen naar een instantie, die hem kan helpen.

Faciliteiten:

3 lesuren met paarden in de bak (o.a. voltige)

3 lesuren in leslokaal met videomogelijkheden

Evaluatie/rapportage:

Een gedeelte van de supervisie moet als vertrouwelijk worden beschouwd. De uitkomsten van de groepsevaluatie wordt met toestemming van de deelnemers doorgegeven aan de opdrachtgever. Een gedeelte kan uitgewerkt worden in aanbevelingen voor de instructie lesgeven.

Tijdbesteding

1. 10 sessies van twee uur, waarbij een uur praktische oefening met paarden in de bak en 1 uur groepsgesprek
2. Faciliteiten: 2 a 3 lespaarden, waaronder 1 paard gewend aan voltige, 1 uur binnenbak
3. Leslokaal met mogelijkheid voor afspelen VHS-video.
4. Dit traject werd ontwikkeld voor leerlingen van de Helicon Opleidingen in Deurne, en werd daar ook toegepast bij groepen van leerlingen, die in hun opleiding dreigden vast te lopen.

Psychologisch begeleidingstraject

Individuele ontwikkelings-, opleidings-, en beroepskeuzeproblemen bij een opleiding/baan in de paardensector.

Bij bijna geen andere beroepstaak wordt opleiding afgebroken of komt het tot problemen bij de beroepsuitoefening als bij banen ïn de paarden". In een individueel begeleidingstraject

Doel:

Het vanuit klinisch psychologisch perspectief bekijken en analyseren van individuele problemen, die zich voordoen tijdens de opleiding of beroepsuitoefening. Het gezamenlijk met de cliënt ontwikkelen van een oplossing (beperkte intensive individuele begeleiding, individueel coachingstraject, doorverwijzing naar therapie, verandering van opleidingssituatie, aanbeveling i.v.m. beroepskeuze)

1. Intakegesprek
2. Analyse van situatie
3. Diagnostiek
4. Aanbevelingsgesprek
5. Evaluatie
6. Beperkte individuele begeleiding op HippoCampus
7. Individueel coachingstraject
8. Sportsychologisch opleidingsstraject: angst, spanning en paardrijden

Thema's voor hippische opleidingsinrichtingen

1. Psychologie van het lesgeven bij verschillende persoonlijkheden van leerlingen
2. Leerpsychologische aspecten bij mens en paard
3. Paardrijden is sport, sportfysiologische kennis ontbreekt. Er wordt niet opgewarmd, sommige instructies werken door hun woordgebruik averechts.
4. Psycho-motore leermethodes (ontwikkelen van bewegingsschemata volgens het schema: voorstelling-actie-aanvoelen-reactie-aanvoelen-omzetten in volgende actie)
5. Deeltaken oefenen en ontwikkelen. De complexe taak van paardrijden leertechnisch opsplitsen in deeltaken die apart geoefend en dan geïntegreerd worden (zie ook topsport)
6. Verhogen van het les- en oefenrendement door:
7. Werken in kleine groepen met gebruik van stimulerende werking van het groepsproces
8. Persoonlijk evalueren en inprenten van leerervaringen via persoonlijk logboek
9. Collegiale intervisie
10. Probleemdiagnostiek bij jezelf als ruiter, collega's en leerlingen
11. Tips voor het omgaan met organisaties
12. Lesgeven aan beginners - zitontwikkeling
13. Eigen zwakke en sterke punten leren gebruiken en ermee om te gaan
14. Toepassing van mentaal trainen, ontspannings- en motivatietechnieken (zie ook topsport)
15. Lespedagogiek (concentratie, motivatie, harmonie en plezier)
16. Omgaan met spanning bij mens en paard
17. Wat is angst (gezonde en pathologische angsten bij mens en paard en de omgang ermee)

HippoCampus kan op verschillende manieren behulpzaam zijn bij de ontwikkeling en toepassing van opleidingsthema's zoals:

1. Moderne leermethodes in de paardensport
2. Bewegingsinstructie volgens psycho-motore methodes
3. Ontwikkeling van een constructief kritisch zelfbeeld als instructeur
4. Toepassing van intercollegiale supervisie
5. "Alternatief" oefenen met het paard in de opleiding van ruiter en paard om op een ontspannen en plezierige manier meer inzicht en gevoel te geven voor de natuur van het paard en hoe harmonie tussen ruiter en paard te bereiken op verschillende niveaus van opleiding
6. Omgaan met angst en spanning in theorie en praktijk
7. Harmonie met het paard

Mogelijke manieren van samenwerking:

1. projectontwikkeling en medewerking
2. aanbieden of verzorgen van workshops
3. bijscholing
4. clinics
5. gastvoordrachten of lessen
6. begeleidingstrajecten
7. supervisie
8. ontwikkeling van leermateriaal

Er werden reeds op aanvraag van de hippische opleidingen Deurne een drietal begeleidingstrajecten ontwikkeld, waarvan een al in de praktijk is omgezet.

Opleiding: Equitherapie (therapeutisch paardrijden)

HippoCampus zet met de Stichting "Paarden helpen Mensen"voor therapeutisch paardrijden op wetenschappelijke basis in samenwerking met het Kuratorium für therapeutisches Reiten een opleidingstraject voor therapeutisch paardrijden op, om een soort keurmerk voor equitherapeutische activiteiten in Nederland in te stellen. Dit gebeurt met een modulesysteem, waarbij afhankelijk van vooropleiding en ervaring op het hippische, pedagogisch-psychologische of therapeutische terrein nog de nodige basis en voortgezette scholing verworven kan worden .

Bij interesse voor dit uitgebreide opleidingstraject adviseren wij een kennismakingsworkshop te bezoeken om de methode te leren kennen en bij verder interesse afhankelijk van de eigen achtergrond en doelen met HippoCampus of een andere opleidingsadviseur van de stichting een eigen opleidingstraject samen te stellen. (Zie ook Opleiding Equitherapie op deze website)

Instituutsinterne opleiding equitherapeuten

Vaak zijn er maneges of enkele paarden verbonden aan verschillende residentiële inrichtingen. Deze zijn met veel enthousiasme opgezet en kunnen in de recreatieve sector veel opleveren. Met meer kennis van de, in Nederland nog niet zo bekende richtlijnen voor therapeutisch paardrijden zouden deze instituten nog beter gebruik van hun geïntegreerde stallen kunnen maken. HippoCampus verzorgt ook opleidingen voor mensen die op dit terrein actief zijn en die nader kennis willen maken met de PTP-methode. Ook kan ondersteuning worden geboden bij de opleiding van therapiepaarden. In 2000 wordt via de Stichting voor Therapeutisch paardrijden op Wetenschappelijke Basis in samenwerking met een internationale werkgroep een modulesysteem voor opleidingen samengesteld die in Nederland een equivalente opleiding voor therapeutisch paardrijden met "keurmerk"mogelijk maakt. Hiervoor hebben een aantal bekende equitherapeuten uit Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland hun medewerking reeds toegezegd.

Projectontwikkeling

Op projectbasis kan voor instituten of inrichtingen een bij de randvoorwaarden en doelstellingen passend concept voor de toepassing van therapeutisch paardrijden worden ontwikkeld, tot uitvoering gebracht, en geëvalueerd. In 1996 heeft HippoCampus een soortgelijk project afgerond in de TBS-inrichting Veldzicht. Ook minder therapeutische vormen, zoals psychomotore leertechnieken, kunnen worden geïntegreerd in andere vormen van paardrijden, en leren paardrijden op maneges en opleidinginstituten.

Demonstraties en bijscholingen

HippoCampus, de paarden en het helper-team staan ook ter beschikking voor demonstraties en clinics binnen of buiten het eigen terrein, om kennis te maken met deze methode. Hierbij gaat het naast de therapeutische, lichaamsgeoriënteerde technieken ook om het gebruik van de leerpsychologie bij mens en paard, technieken die voor de topsport zijn ontwikkeld en daar met succes worden toegepast, en methodes van collegiale interventie. Er zijn ook supervisiemogelijkheden voor collega's, individueel of in groepsverband. Er zijn een aantal standaardcursussen beschikbaar, maar ook die afgestemd zijn op specifieke doelgroepen, bijv. het omgaan met angst en spanning bij ruiter en paard, ruiters en paarden motiveren, prestatiegericht met plezier trainen. Thema's zijn: harmonie van ruiter en paard, zitcorrectie, communicatie met het paard, paardrijden en spanning, angst en paardrijden, wat wil ik met het paard.

Zelfervaring met het paard

Het betreft hier zelfervaring met het paard voor ruiters en niet-ruiters. Er is ook de mogelijkheid van "niet probleem-georiënteerd" psychomotorisch voltigeren, individueel en in een groep. Deze vorm richt zich op algemene OPV-doelstellingen en moet in eerste instantie gezien worden als steunende, het zelfvertrouwen en de zelfstandigheid bevorderende maatregel. Het gaat dan om het verbeteren van de sensibiliteit voor het eigen lichaam, zijn mogelijkheden en grenzen, en vergroting van de vaardigheden in een buitengewone situatie met het paard. Voor ruiters en niet-ruiters kunnen psychomotore zelfervarings dagen met en om het paard verzorgd worden, puur met het doel zichzelf via het medium paard beter te leren kennen. Dit is ook een fijne mogelijkheid voor mensen die graag "iets met het paard willen" voor zichzelf te bepalen wat ze zoeken, en wat wel of niet te verwachten valt van "het paard". Zelfervarings-oefeningen met het paard worden ook gebruikt bij cliënten, die op latere termijn aan een lichaamsgerichte psychotherapiegroep volgens Pesso willen deelnemen, maar nog niet zo ver zijn, om met mensen als bewegingspartners te communiceren. In dit geval vervult het paard een brugfunctie naar de mensengroep.

Weiterbildungsveranstaltung therapeutisches Reiten

Zielgruppe:

Reittherapeuten (OPV/R, Hippotherapie, Behindertenreiten und Rehabilitation, Psychotherapie mit dem Pferd)

Themen:

1. Kennenlernen der hier verwendeten Methodik: Psychomotorisch therapeutisches Voltigieren PMTV auf Basis körperorientierter Psychotherapie nach Pesso in Theorie Praxis und Selbsterfahrung (siehe Beilage)
2. Kollegiale Intervision (mit Video)
3. Supervision (mit Video)
4. Auswahl und Vorbereitung des "passenden"Pferdes für Klienten, Therapieziel und Methode
5. Funktion des Pferdes im Therapeutischen Prozess
6. Haltung und "Wartung" des Therapiepferdes
7. Kommunikation der Triade "Klient - Pferd - Therapeut"
8. Es stehen 6 unterschiedliche Pferde- und Poniepersönlichkeiten zur Verfügung, die von Anlage, Ausbildung und Interieur wie Exterieur her verschiedene Einsatzmöglichkeiten anbieten. An diesen wollen wir gemeinsam mit ihnen arbeiten. Es wird praktisch im Freien gearbeitet, daher müsste das Kleidungsangebot darauf abgestimmt sein. Im Falle von Extremwetterlagen kann allerdings zum Nachbarn in die Halle ausgewichen werden.
9. Kosten Für Das Wochenende Von Donnerstag abend bis Sonntag Nachmittag , wobei an zwei Abenden gearbeitet wird betragen Dm 425.- Per Person (Bei 8-12 Teilnehmern) und 475.- pro Person bei 6-8 Teilnehmern. Inbegriffen sind Lehrmaterial und Videoband von der eigenen Inter/Supervision sowie Kaffe, Tee und Jause an den Arbeitstagen. Die Teilnehmerzahl ist beschränkt auf 12 Personen sodass teilweise in Subgruppen von maximal 4 Teilnehmern gearbeitet werden kann. Minimalteilnehmerzahl ist 6 Personen.
10. Wohnmöglichkeiten während der Kurse in der Umgebung.

Praktijktoepassingen

Op HippoCampus bestaat naast de "echte therapeutische" toepassingen van Equitherapie en hippische Psychologie de mogelijkheid voor individuele paardrijlessen (vanaf het begin t/m ZZ-niveau). Daarbij wordt gebruik gemaakt van nieuwe vormen van psychomotorisch leren en interventietechnieken uit PTP, die de ruiter in staat stellen met meer gevoel voor zichzelf en zijn paard tot harmonie te komen. Bij beginnelingen worden op deze wijze het invoelzame in evenwicht zitten en het gevoel voor de ontspannen paardenbeweging eerst via voltige opgebouwd. Pas daarna begint de ruiter aan zelfstandig rijden. Er staan leerpaarden ter beschikking die volgens de richtlijnen van PTP gehuisvest en opgeleid zijn, waardoor de leerling wordt geconfronteerd met ontspannen en zich evenwichtig bewegende paarden die precies op de hulpen, en ook op de onwillekeurige bewegingen van de ruiter reageren.

De beginnende ruiter leert een manier van met paarden omgaan en werken kennen, die georiënteerd is op partnership en respect voor het paard. Naast het rijden zelf wordt er aandacht besteed aan leerpsychologie en de interactie van mens en paard volgens de natuurlijke gedragspatronen. De ruiter maakt kennis met de natuur van het paard, zijn behoeften en zijn manier zich te uiten. Hij maakt kennis met de bewegingsleer en leert voor zichzelf en het paard met sportfysiologische en leerpsychologische principes rekening te houden, waardoor de efficiency en het plezier in de training worden verhoogd. HippoCampus probeert vooral in een tijd waarin natuurlijk omgaan met het paard en daarmee een aantal zogenoemde alternatieve modellen van paardrijden en fluisteren populair zijn aan zijn cliënten te laten zien, dat "natuurlijk" en "klassiek" geen elkaar uitsluitende methodes zijn, maar juist zeer goed samen kunnen gaan.

Cursussen en clinics voor professionals

Verder verzorgt HippoCampus clinics en deelopleidingen voor rij instructeurs, om hun manier van lesgeven aan te vullen met interventietechnieken uit het therapeutische rijden. Sportfysiologische kennis van ruiter en paard, leerpsychologie en pedagogische toepassingen zijn hier aan de orde. Doelgericht aanspreken van de rechter of linker hersenhelft, woordenkeus en attitude en hun effect op de rijopleiding worden beoefend; bewegingsleer en het effectief corrigeren zodat de leerling leert snel zelf het ruitergevoel te ontwikkelen en niet te lang afhankelijk te blijven van geïsoleerde lichamelijke correcties. Longeren en het gebruik van oefeningen uit het voltigeren en orthopedagogisch voltigeren kunnen vooral aan het begin helpen op latere momenten moeilijk in de grip te krijgen, "chronische" zitfouten en misverstanden te vermijden. Normale en bijzondere angst bij het paardrijden, het omgaan met spanningen en overdracht en tegenoverdracht in de instructie en trainingssituatie en hoe daarmee om te gaan zijn onder meer psychologische thema's.

Supervisie en intervisie

Supervisie en collegiale intervisie voor professionals uit sport en therapie

"In de paarden" bezig te zijn betekent een permanent ontwikkelingsproces, ongeacht of dit nu als instructeur, trainer of equitherapeut gebeurt. HippoCampus biedt groeps- en individuele supervisie voor diegenen aan, die weten, dat echte professionaliteit wordt gekenmerkt door het overdenken van zichzelf en zijn werkwijze en ook bij zichzelf en zijn relatie met het paard en zijn cliënten/leerlingen stil te staan.

Natural-classical-horsemanship

Horsemanship aangepast aan de natuur van het paard en zijn relatie met de mens. De laatste jaren is er veel publiciteit geweest over zogenaamde "alternatieve" manieren om met het paard om te gaan. Alternatief in de betekenis van alternatief voor de traditionele of klassieke centraal Europese manier van paardrijden en opleiden van het paard. Ook zijn er stromingen, die meer waarde hechten aan het "natuurlijk omgaan met het paard". Rekening houden met de natuur van het paard is echter ook binnen de klassieke rijkunst mogelijk. HippoCampus streeft ernaar om de klassieke rijkunst te verbinden met nieuwe kennis van het paard zelf en zijn door de eeuwen gegroeide geschiedenis in de samenwerking en het samenleven met de mens. Deze omvat huisvesting, training van en omgang en communicatie met het paard. Gestreefd wordt naar een relatie tussen mens en paard waar beiden in harmonie en met plezier met elkaar omgaan en van elkaar leren. Met de verzamelde kennis, ervaring en ontwikkelde filosofie en ethiek kan op HippoCampus in theorie en praktijk kennis worden gemaakt

Het concept van HippoCampus

HippoCampus betekend niet alleen een plek waar paarden gehuisvest zijn. HippoCampus is ook de naam van een plek in ons hersens, die een belangrijke functie vervult: namenlijk het integreren van onze gevoelens in de andere functies van ons hersens. Het logo van HippoCampus is geïnspireerd op een oud zegel van de tempelridders en betekent: lichaam en geest te paard.

Het doel van de oprichting van HippoCampus was, in Nederland een plek te creëren waar volgens beproefde methodes therapeutisch en psychotherapeutisch paardrijden beoefend wordt. Waar paarden zo gehuisvest en bejegend worden, dat ze als partners en co-therapeuten graag mee willen werken. Verder wil de auteur een methode voor samenwerking met paard en cliënt ontwikkelen, die bij haar opleiding, ervaring en achtergrond past, hetgeen geresulteerd heeft in een model voor "Psycho(motorisch) therapeutisch voltigeren ". En last but not least wilde ze de op het therapeutische- en leer- en sportpsychologische terrein opgedane kennis omzetten bij het "gewone" leren paardrijden en in de dressuurtraining. Ook hier gaat het uiteindelijk daarom, dat geest en lichaam van de mens in harmonie met het paard samenwerken.

De paarden worden op HippoCampus steeds als - niet menselijke - partner bekeken. het is daarbij om het even of ze ingezet worden in de therapie, of bij rijlessen, cursussen, voor recreatie of in de sport. Dit betekent, dat de mens het paard op een vriendelijke, met de natuurlijke rangorde corresponderende manier domineert, waarbij het paard zelf tot vrijwillige medewerking wordt gemotiveerd. Het motto is, dat het paard plezier in zijn opgave moet kunnen hebben en houden. Men probeert daarom op hun communicatie aanbod in te spelen, en hun binnen de aanvaardbare grenzen zoveel mogelijk vrij te laten. Er wordt rekening gehouden met de persoonlijkheid van elk paard, en ook zijn behoeften, wensen en grenzen worden gerespecteerd. Hierbij wordt duidelijk dat de doelen van de "klassieke opleiding" en "natural horsemanship" in feite dezelfde zijn namelijk: prikkelen van de interesse van het paard in een veilige, plezierige omgeving en het bevorderen van zijn talenten in lichamelijk en psychisch opzicht. Doordat wij steeds meer te weten komen over de natuur van het paard kunnen wij hierop steeds subtieler inspelen. Van de cliënten en leerlingen wordt verwacht, dat ze zich aan deze visie en omgangstoon aanpassen. Het paard bepaalt ook in de settings de grenzen en mogelijkheden. De therapeut draagt de eindverantwoordelijkheid en beschermt het paard desnoods zodat het noch psychisch noch fysiek door een cliënt schade oploopt.

In principe wordt met de paarden op HippoCampus buiten gewerkt, omdat de accommodatie zelf en alle indrukken die mensen en de paarden in de natuur met alle zinnen opnemen deel uitmaken van het werken.

Bij echt noodweer, indien het niet mogelijk is buiten te werken, kan voor de gedeeltes, waar een bak nodig is van een binnenbak in de buurt gebruik gemaakt worden.

De oefeningen vinden buiten plaats. Zorg voor warme, eventueel tegen regen geïmpregneerde kleding waarin je makkelijk kan bewegen, en waar niets dwarszit. Als schoenen gymnastiekschoenen en voor de oefeningen op het paard gymnastiekschoenen met zachte zool (voor 5 gulden bij o.m. Scapino te verkrijgen). Neem droge kleding mee voor het geval je nat wordt. Bij paardrijden is een veiligheidshelm verplicht.

Deze manier van huisvesting en bejegening maakt wederom diegenen, die met de paarden omgaan attent voor de behoeften en mogelijkheden van paarden, die ook paard mogen zijn zonder door de eisen van hun menselijke gebruiker gehinderd worden in hun eigen ontwikkeling.

Wie achter HippoCampus staat

Ulrike Boon-Thiel is afkomstig uit Oostenrijk, waar ze aan de universiteit Wenen psychologie en volkenkunde studeerde en promoveerde. Tijdens haar studie werd ze opgeleid en werkte ze als sportlerares. Daarna volgde ze de postdoctorale opleiding klinisch psycholoog en psychotherapeut met als therapeutische basis client-centered- therapie. Ze werkte aan de universiteit Wenen, vervolgens bij een research-instituut, het Ministerie van justitie en als rechtbank-deskundige. Als hoofd psychologie was ze verantwoordelijk voor therapie, diagnostiek en research aan een Oostenrijkse Justizanstalt voor psychiatrische patiënten, vergelijkbaar met een TBS-inrichting. Verder had ze haar eigen praktijk. Na haar verhuizing naar Nederland deed ze naast haar praktijk voor TNO onderzoek naar leerprocessen en leerhulpmiddelen, werkte als inrichtings-psycholoog voor Justitie en als gedragsdeskundige bij de Raad voor de Kinderbescherming, en als forensisch psychologische rechtbank-deskundige.

Wat haar interesses betreft was ze steeds zeer geboeid door het leergedrag van mensen en dieren en de manier waarop die mensen en dieren met elkaar kunnen communiceren en samenwerken. Als zodanig hebben paarden haar steeds gefascineerd. Vrij laat kon ze haar wens vervullen en ook leren paardrijden. Dit deed ze met alle ups en downs van een late beginner die ook nog wel eens niet optimale instructie kreeg. Via de sport leerde ze paarden steeds beter kennen en steeds meer van ze houden. Gezien haar wetenschappelijke basisinstelling betekende dit, dat ze probeerde het wezen paard zo omvangrijk mogelijk te kunnen bestuderen en begrijpen. Ze rijdt tegenwoordig zelf in de basis- en gespecialiseerde wedstrijdsport dressuur, is rij- en voltigeinstructrice (opleiding FN/FENA), en jureert in de basissport dressuur. Aan het eigen lijf ondervond ze, dat paardrijden en het contact en de relatie met paarden zeer veel aan de ontwikkeling van je persoonlijkheid kan bijdragen. Zo heeft ze besloten deze persoonlijke ervaringen te combineren met haar beroepsdeskundigheid en beroepservaring. Ze volgde de Oostenrijks-Duitse postdoctorale opleidingen voor therapeutisch paardrijden, orthopedagogisch voltigeren/rijden, gehandicapten-rijden en de opleiding lichaamsgerichte psychotherapie volgens Pesso in Nederland. Uitgerust met deze bagage is ze in 1995 begonnen met het oprichten van HippoCampus als instituut voor ëquitherapie en hippische sportpsychologie. Inmiddels beschikt ze daar over een doelmatige, paardenvriendelijke accommodatie, vijf zelf opgeleide therapie/sport-paarden en drie jonge paarden die in kuddeverband leven. Namens HippoCampus heeft ze in een Nederlandse TBS-inrichting psychotherapeutisch paardrijden volgens haar model ingevoerd en supervisie aan de therapeuten gegeven. In haar praktijk combineert ze de "traditionele" therapiemethodiek met therapeutisch paardrijden. Ze is lid van het Duitse Kuratorium für Therapeutisches Reiten, van het Oostenrijkse Kuratorium für Hippotherapie, Heilpaedagogisches Voltigieren und Behindertenreiten en de Federation Riding Disabled International, en publiceert geregeld bij congressen en in tijdschriften over ontwikkelingen en ervaringen. Naast het therapeutische werk geeft ze rijlessen, cursussen en workshops "zelfervaring met het paard" en verzorgt bijscholingen van professionals zoals FPG-instructeurs, leerlingen opleiding Deurne en instructeurs Orun. Daarbij maakt zij gebruik van leertechnieken afkomstig uit de topsport, (sportfysiologie en -psychologie), de interactie tussen mens en paard en hun speciale manier van leren (leerpsychologie), bewegingsleer - en oefeningen voortkomend uit het therapeutische paardrijden, voltigeren, zelfervarings-technieken en psychotherapie.

Huishoudelijke regels

Therapie/les/trainings- eenheden omvatten tussen de 20 minuten tot een uur individueel inclusief voorbereiding en verzorging die deel van de eenheid zijn, en 1,5 uren met groep. De cliënten moeten over een elastisch trainingspak en zachte turnschoenen of balletschoenen beschikken. Vanwege het lichaamsgerichte gymnastische aspect is minimaal één behandeling/les/trainingseenheid per week nodig om vooruitgang te kunnen boeken en er mogen geen medische contra indicaties bestaan. Indien PMTV geïntegreerd in een lopende therapie wordt toegepast, is het voor de PMTV-therapeut nodig met de behandelcoördinator zelf over de problemen en doelstellingen van een individuele cliënt te kunnen overleggen om het individuele programma samen te kunnen stellen. Na een kennismakingsbezoek en een intakegesprek kan de PMTV-therapeut aangeven of desbetreffende cliënt en zijn problematiek geschikt zijn voor PMTV of een andere vorm van equitherapie. Er wordt dan een contract met de cliënt afgesloten. Hij verplicht aan een aantal (meestal 10 therapie-eenheden) deel te nemen, om daarna gezamenlijk te evalueren en te beslissen of, en hoe men verder gaat.

Orthopedagogisch voltigeren/paardrijden

volgens de richtlijnen van het D.K.Th.R. is op hiervoor opgeleide paarden in groepen of individueel mogelijk. Bij het voltigeren wordt in groepen van maximaal 4, bij het rijden maximaal 2 gewerkt. De doelstellingen kunnen per groep, en binnen de groep per deelnemer variëren. Er zijn spel georiënteerde en sport georiënteerde toepassingen mogelijk, afhankelijk van de behoeften van de nieuwe deelnemers. Doorlopende groepen en tijdelijk beperkte groepen zijn mogelijk.

Bij handicaps dient de clië aan te geven of de behandelende arts akkoord gaat met de training. Bij individueel trainen en lessen met eigen paard of paarden van HippoCampus worden eerst de doelstellingen besproken en binnen de mogelijkheden en randvoorwaarden gezamenlijk een trainingstraject uitgezet. Dit bestaat uit een aantal op elkaar voortbouwende trainingseenheden. Aan het eind van elk traject is er een evaluatie (indien nodig met video) voordat besloten wordt met de volgende doelstelling door te gaan. Trainer en pupil houden tevens een trainingslogboek bij met onder meer de ervaringen tussen de lessen.